„Nie ryzykujesz, gdy znasz i szanujesz”, to hasło kampanii prewencyjnej KRUS, która ma na celu popularyzowanie sposobów zapobiegania wypadkom i chorobom zawodowym rolników, związanym z hodowlą zwierząt w gospodarstwach rolnych.

Oprócz kampanii prewencyjnych, Kasa prowadzi szereg innych działań, związanych z popularyzowaniem zasad bezpieczeństwa pracy. Jednym z nich jest Ogólnokrajowy Konkurs Bezpieczne Gospodarstwo Rolne. W tym roku, w jego XXI edycji, z powiatu oleśnickiego wzięło udział w konkursie gospodarstwo Państwa Zobków z Ligoty Polskiej, specjalizujące się w chowie oraz hodowli bydła mięsnego ras Hereford oraz Limouzine i zdobyło wyróżnienie w etapie regionalnym konkursu – gratulujemy.

Do zdarzeń wypadkowych z udziałem zwierząt dochodzi najczęściej podczas codziennej obsługi zwierząt: zadawania karmy, udoju, zabiegów zoohigienicznych, czyszczenia pomieszczeń inwentarskich w obecności zwierząt oraz przepędzania lub załadunku zwierząt na środki transportu. Wypadki z grupy „uderzenie, przygniecenie i pogryzienie przez zwierzęta” stanowią drugą, pod względem liczebności, grupę nieszczęśliwych zdarzeń, którym ulegają rolnicy. Nadmienia się, iż w bieżącym roku, rolnicy nie zgłosili wypadków związanych z bezpośrednim udziałem zwierząt gospodarskich, podobnie, jak w 2023 roku.

Przyczyny zdarzeń podczas obsługi zwierzą to:

• narowistość i agresja zwierząt, niewynikające z ich fizjologii
• niewłaściwy sposób obsługi zwierząt, w tym niezachowanie szczególnej ostrożności przy obsłudze zwierząt niebezpiecznych
• niezapewnienie zwierzętom dobrostanu
• nieznajomość zachowań zwierząt
• zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem
• wejście pomiędzy zwierzęta bez ich uprzedzenia np. głosem
• nieużywanie przy obsłudze zwierząt poskromów, płyt przepędowych itp.

Aby nie dopuścić do wypadku, zaleca się :

• uprzedzać zwierzęta głosem, gdy się do nich zbliżamy
• nie wchodzić między zwierzęta bez ostrzeżenia, lecz oswajać je np. dotykiem
• nie podchodzić bez ostrzeżenia do zwierząt od tyłu
• nie pracować ze zwierzętami po spożyciu alkoholu
• nie pozwalać na bezmyślne drażnienie zwierząt i znęcanie się nad nimi
• zachować szczególną ostrożność podczas pracy ze zwierzętami silnymi, np. ogierami i karmiącymi matkami, końmi młodymi lub po dłuższym okresie bezczynności
• usuwać ze stada zwierzęta narowiste lub wyjątkowo złośliwe
• do wyprowadzania buhaja używać drążka zakładanego do kółka nosowego; jeżeli zwierzę jest bardzo silne lub rozdrażnione, należy skorzystać z pomocy drugiej osoby - pamiętajmy też o założeniu na stałe, na głowę buhaja, mocnego, skórzanego kantara
• do wyprowadzania zwierząt na pastwisko używać gładkich (pozbawionych węzłów), mocnych linek, powrozów lub łańcuchów; nie wolno nie okręcać ich wokół dłoni, aby nie pokaleczyć siebie i zwierzęcia
• nie używać łańcuchów naprawianych prowizorycznie, np. związanych drutem
• podczas zabiegów weterynaryjnych i pielęgnacyjnych (korekcja racic, kopyt, rogów) używać poskromu; w razie potrzeby skorzystać z pomocy drugiej osoby
• do transportu zwierząt używać przystosowanych do tego celu przyczep (o mocnych wiązaniach i odpowiednio wysokich burtach), a do wyprowadzania zwierząt – dostatecznie szerokich, wyposażonych w boczne bariery pochylni.

Obsługa zwierząt wiąże się również z ryzykiem chorób odzwierzęcych. Można się nimi zarazić poprzez kontakt ze skażonym nawozem, wodą, ziemią, paszą, śliną. Zapobieganie chorobom odzwierzęcym polega na zachowaniu właściwych zasad higieny, dlatego:   

• należy wydzielić, najlepiej w budynku inwentarskim, pomieszczenie, w którym można umyć ręce
• ze zwierzętami pracować w odzieży przeznaczonej wyłącznie do tego celu, pamiętać, że zwierzęta mogą źle reagować na intensywny zapach (np. perfum, alkoholu, środków ochrony roślin, itp.)
• pamiętać o umyciu rąk, wymienia i dojarki przed rozpoczęciem udoju - mleko łatwo zakazić, jest dobrą pożywką dla bakterii
• dbać o czystość pomieszczeń inwentarskich, co najmniej dwa razy w roku, wczesną wiosną i jesienią - gruntownie je oczyszczać, malować i odkażać wapnem
• wybiegi dla zwierząt, drogi na pastwisko, gnojownie, lokalizować poza podwórzem
• jeśli nastąpi kontakt  z chorymi zwierzętami, szczególnie starannie dbać o higienę osobistą, a o chorobie, natychmiast powiadomić służby weterynaryjne
• w razie stwierdzenia u zwierząt choroby zakaźnej, pracować bezwzględnie w rękawicach ochronnych np. gumowych), a w przypadku chorób przenoszonych drogą oddechową (np. gruźlicy, wąglika, gorączki Q), pamiętać o używaniu półmaski i okularów ochronnych; należy również starannie odkażać pomieszczenia, wybiegi, urządzenia i sprzęt oraz odzież używaną przy ich obsłudze, usuwać i odkażać lub palić ściółkę z otoczenia chorych, czy padłych zwierząt oraz resztki paszy
• dopilnować, aby wszystkie osoby, które kontaktowały się z chorymi zwierzętami lub produktami pochodzącymi od nich, np. mlekiem, mięsem, jajami, poddały się badaniom lekarskim
• ze zwierzętami chorymi i padłymi postępować zgodnie z zaleceniami służb weterynaryjnych
• podczas uboju nosić gumowe buty, rękawice, fartuch ochronny oraz półmaskę.

Aby uchronić się przed chorobą odzwierzęcą należy :

• nie dotykać ust i oczu nieumytymi rękami
• nie jeść brudnymi rękami
• nie używać w domu naczyń służących do pojenia zwierząt
• pamiętać, że chore zwierzę (i produkty pochodzące od niego), może zarazić nie tylko pozostałe zwierzęta, ale i człowieka.

Po więcej informacji o zapobieganiu wypadkom i chorobom zawodowym rolników, zapraszamy na stronę internetową www.gov.pl/krus.

Samodzielny inspektor PT KRUS w Oleśnicy Grzegorz Juskowiak
Opracowano na podstawie materiałów prewencyjnych KRUS 

*Na stronie tytułowej praca uczennicy Szkoły Podstawowej w Ligocie Małej Antoniny Marczak